در آبياري هاي معمولي نياز آبي به مجموع تبخير از سطح مزرعه و تعرق توسط گياه اطلاق مي شود حتي زماني که گياه کوچک بوده و سطح سايه اندازتاج گياهي تنها بخش اندکي از سطح زمين را شامل مي شود تبخير از سطح مرطوب شده خاک و يا تعرق توسط گياهاني که به صورت خودرو در مزرعه وجود دارند به حساب نياز آبي منظور مي گردد. حال آنکه در آبياري قطره اي تلفات تبخير از سطح خاک به حداقل تقليل پيدا مي کند و تعرق توسط گياه تمامي آب مصرفي را شامل مي شود. يعني در آبياري قطره اي از مقدار تبخير تعرق بخش تبخير آن حذف و فقط تعرق باقي مي ماند. بنابراين در محاسبه نياز آبي فرض اين که تمام سطح مزرعه مرطوب باشد بايد تعديل پيدا کند.
مقدار تعرق روزانه در آبياري قطره اي، که برابر با نياز آبي گياه فرض مي شود تابعي از سطح سايه اندازه گياه و تبخير تعرقي است که به روش هاي مرسوم براي ساير روش هاي آبياري محاسبه مي شود.
فرمول زير براي محاسبه حداکثر تعرق گياه جهت استفاده در سيستم قطره اي مي باشد
Td = Kr Kc (ETo)
در اين فرمول:
Td: مقدار نياز آبي يا تعرق روزانه در آبياري قطره اي که فقط بخشي از زمين آبياري مي شود در دوره اي که نياز آبي به حداکثر خود مي رسد ( ميلي متر در روز)
ETo: تبخير تعرق پتانسل گياه مرجع مي باشد که توسط نرم افزار و بر اساس داده هاي هواشناسي بدست مي آيد
Kc: ضريب گياهي است و براي هر گياه در طول مراحل رشدش متفاوت مي باشد
Kr: ضريب مربوط به سطح سايه اندازي گياه است که به درصد پوشش گياهي نسبت به کل سطح مزرعه بستگي داشته و به صورت زير محاسبه مي گردد:
Kr = ( 0.01 + GC) هر کدام کوچکتر بود) 1 يا)
در اين فرمول GC درصد پوشش گياهي يا سطح سايه انداز گياه نسبت به کل مساحت مزرعه (به صورت اعشار) مي باشد.
سازمان FAO براي محاسبه تبخير تعرق گياه مرجع (ETo) روش پنمن-مانتيت را توصيه نموده است و براي اين منظور نرم افزاري به نام Cropwat تهيه و در اختيار قرار داده است. در اين نرم افزار داده هاي هواشناسي مورد وم براي محاسبه ETo در تعدادي از ايستگاه هاي کشورهاي مختلف در پرونده اطلاعاتي (data file) آورده شده است. براي ايران نيز آمار هواشناسي شهرها و ايستگاهايي همده در اين نرم افزار وجود دارد که در محاسبه ETo مي تواند مورد استفاده قرار گيرد. نياز آبي گياهان زراعي و باغي ايران در نرم افزارهاي موسوم به NETWAT و OPTIWAT براي کليه استان ها و دشتهاي کشاورزي ايران محاسبه و ارايه شده است.
براي آگاهي بيشتر در زمينه نيازهاي آبي گياهان مي توانيد کتاب زير را نيز مطالعه نماييد
درباره این سایت